اثر پاکلوبوترازول روی دانه رست‏های لوبیا (phaseolus vulgaris) تحت تنش دمای پایین

گیاهان در طول رشدشان با تنش‏های محیطی متفاوت رو به رو می‏شوند. تنش دمای پایین تغییرات قابل توجهی را در فیزیولوژی و مورفولوژی گیاهان القا می‏کند. تریازول‏ها از جمله تنظیم کننده‏های رشد گیاهی هستند که می‏توانند گیاهان را از تنش‏های متفاوت مثل خشکی و تنش دمای پایین و غیره محافظت کنند. پاکلوبوترازول از خانواده این ترکیبات محسوب می‏شود. این ترکیبات حفاظت در برابر تنش را از طریق تغییر در مقادیر هورمون‏ها شامل: افزایش سیتوکینین و آبسیزیک اسید وکاهش اتیلن اعمال می‏کنند. تریازول‏ها تحمل به تنش دمای پایین را از طریق افزایش مقادیر آبسیزیک اسید درونی گیاه اعمال می‏کنند. در اولین آزمایش این تحقیق اثر سرما روی جوانه زنی و طول ریشه و ساقه دانه‏های لوبیا بررسی شد. برای بررسی اثرات سرما روی جوانه زنی و طول ریشه و ساقه دانه‏های لوبیا از چهار رقم لوبیا استفاده شد. به این منظور دانه‏های لوبیا در پتری دیش‏های محتوی دو لایه کاغذ صافی در اتاقک رشد در دمای 5 درجه سانتیگراد به مدت 2 روز قرار داده شدند و سپس پتری‏ها به دمای 20 درجه سانتیگراد، منتقل شدند. نتایج نشان داد که رقم لوبیا سفید دانشکده حساس ترین رقم به سرما و رقم لوبیا قرمز صیاد مقاومترین رقم به سرما است. دومین آزمایش برای بررسی اثر تنظیم کننده رشدی مثل پاکلوبوترازول روی کاهش آسیب های ناشی از تنش سرما بر نهال‏های لوبیا اجرا شد. بذرهای لوبیا به مدت 24 ساعت در محلولهایی با غلظت‏های پاکلوبوترازول 0 و 25 و 50 میلی گرم در لیتر در دمای 20 درجه قرار گرفتند. دانه رست‏ها تحت شرایط کنترل شده: 150 میکرومول بر متر مربع بر ثانیه تابش و فوتوپریود 16 ساعت و رطوبت نسبی 70 درصد و دمای 25 درجه رشد داده شدند. بعد از 2 هفته گیاهان با تنش دمای پایین با قرار دادن آنها در اتاق سرد 5 درجه سانتیگراد رو به رو شدند. سپس گیاهان بتدریج به دماهای 10 و 15 و 20 درجه سانتیگراد در طی 8 روز منتقل شدند. سپس به دمای اولیه رشد یعنی 25 درجه سانتیگراد برای مدت 2 روز برگردانده شدند. گیاهان شاهد در تمام مدت دمای 25 درجه سانتیگراد نگه داشته شدند. پس از تیمار نهال‏ها، پارامترهای مورفولوژیکی از قبیل وزن تر و وزن خشک ریشه و اندام هوائی و پارامترهای بیوشیمیائی مانند پرولین، کربوهیدرات، کلروفیل کل برگ، کاروتنوئیدها و میزان پراکسیداسیون چربی‏های غشاء و درصد نشت الکترولیتی و میزان فعالیت آنزیم‏های کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز و پراکسیداز اندازه‏گیری شد. نتایج نشان داد که تنش سرما میزان پراکسیداسیون غشاء و درصد نشت الکترولیتی و محتوای پرولین و کربوهیدرات و میزان فعالیت آنزیم‏های کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز و پراکسیداز را در نهال‏های تحت تنش سرما افزایش می‏دهد، اما در این نهال‏ها میزان کلروفیل، کاروتنوئید کاهش می یابد. پاکلوبوترازول موجب کاهش وزن خشک اندام هوائی گردیده و طول میانگره‏ها و اندام هوائی را کاهش می‏دهد ولی پاکلوبوترازول در شرایط تنش موجب افزایش وزن خشک ریشه‏ها شده و آنها را گسترش می‏دهد. همچنین پاکلوبوترازول در شرایط تنش موجب کاهش میزان پراکسیداسیون غشاء و درصد نشت الکترولیتی می‏گردد. تیمار نهال‏ها با پاکلوبوترازول میزان کاروتنوئید و کلروفیل و میزان پرولین و کربوهیدرات و همچنین میزان فعالیت آنزیم‏های کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز و پراکسیداز را در شرایط تنش و غیر تنش افزایش می‏دهد. نتایج نشان می‏دهد که رقم اوبیا سفید به طور موثرتری از رقم لوبیا قرمز تحت اثر پاکلوبوترازول قرار گرفته است. نتایج حاصل از این تحقیق بهبود علائم تنش و آسیب‏ها در نهال‏های تیمار شده توسط پاکلوبوترازول را نشان می‏دهد و مشخص می‏کند که پاکلوبوترازول توانائی پاسخ گیاه به تنش سرما را بهبود می‏بخشد.